Trong nông nghiệp, lợn là loài gia súc được chăn nuôi phổ biến nhất bởi chúng tạo ra các giá trị kinh tế cao, là loại thịt được tiêu thụ nhiều nhất trên thị trường hiện nay với giá cả phải chăng và nhiều chất dinh dưỡng. Nuôi những chú heo hiền lành và đáng yêu sẽ đem lại cho người ta những giây phút thư giãn và tuyệt vời hơn bao giờ hết.
Lợn – Loài gia súc quen thuộc với mọi nhà
Lợn là loại vật nuôi rất có ích và sản sinh ra rất nhiều lượng thịt cung cấp cho nhu cầu hằng ngày của người tiêu dùng. Đặc biệt khả năng sinh sản cao đủ để cung ứng một lượng thịt tương đối nhiều ra thị trường.
Tổ tiên của loài này, chính là lợn rừng bởi khi con người săn bắt hái lượm thì đã phát hiện ra chúng và bắt được lợn rừng sau đó đem về nuôi. Dần dần, khi con người lúc này đã ý thức được những con nào tốt thì họ sẽ giữ lại nuôi tạo ra những giống mới có nhiều đặc điểm khác.
Lợn là loài có nguồn gốc từ lợn rừng từ những bằng chứng khảo cổ cho thấy loài này đã tồn tại từ rất sớm khoảng năm 13.000-12.700 TCN ở những vùng Cận Đông, thung lũng Tigris. Một vài nghiên cứu gần đây nhất, người ta đã thống nhất rằng loài lợn có nguồn gốc từ lợn rừng bản địa của vùng Đông Nam Á.
Sau nhiều năm đã thuần hóa thì chúng bắt đầu được con người ta đưa sang các vùng đất như châu âu, cận đông,… Ở Việt Nam, nghề nuôi lợn đã phát triển từ thời các vua Hùng cho đến tận ngày nay thì nó đã là một ngành nghề có truyền thống lâu đời tương tự với nghề trồng lúa nước.
Con lợn có tên khoa học là Sus scrofa domesticus thuộc họ Lợn (Suidae). Ở nước ta thì chúng có hai tên gọi phổ biến cho loài này đó là lợn đối với miền Bắc, còn miền Trung hay miền Nam vẫn thường hay gọi là heo.
Những giống lợn nuôi phổ biến
Trong chăn nuôi thì việc sử dụng các giống nuôi thuần chất lượng cao phù hợp với môi trường khí hậu ở nước ta. Là điều kiện tiên quyết cho việc thành công trong chăn nuôi vì khi đó chúng sẽ phát triển nhanh chóng đem lại sự tối ưu lợi nhuận, sau đây sẽ là một số giống lợn phổ biến tại Việt Nam hiện nay.
Lợn Móng Cái
Heo Móng Cái có nguồn gốc từ Hà Cối (huyện Đầm Hà), Tiên Yên, tỉnh Quảng Ninh. Thường phân bố rộng rãi tại các tỉnh đồng bằng Bắc Bộ sau đó tràn ra các miền khác từ Bắc vào Nam.
Điểm dễ nhận biết nhất của loài heo này là trên lưng bà ngay mông có khoang đen yên ngựa, đầu thì vô cùng to với chiếc cổ to và ngắn, ngực nở và to, lưng dài và bị hơi võng, bụng hơi xệ, mông hơi rộng và xuôi. Bốn chân của chúng tương đối cao thẳng, móng xoè.
Về sinh sản thì chúng sinh lợn con có khối lượng từ 450 đến 500 gam một con và khi trưởng thành lên đến 170 kg một con. Heo đực tầm 3 tháng tuổi sẽ biết nhảy cái còn heo cái thì chưa đủ điều kiện để thụ thai, cho đến tầm khoảng 7 tháng thì lúc này heo cái mới thích hợp để phối giống và có chửa.
Heo Ba Xuyên
Heo ba xuyên hay còn được gọi là heo bông chúng có nguồn gốc từ huyện Vị Xuyên tỉnh Sóc Trăng. Về hình thái thì chúng nhận biết rất dễ dàng qua các chi tiết như đầu to vừa phải, mặt ngắn, mõm hơi cong, trán có ít nếp nhăn, tai to vừa và dựng đứng. Bụng to mông rộng. Chân thì ngắn, móng xòe đuôi nhỏ và ngắn.
Về sinh sản thì heo con của chúng nặng tầm khoảng 350-450 khi trưởng thành thì nặng tầm 140kg . Trong một năm thì sinh được 2 lứa và mỗi lứa sẽ sinh được 8 đến 9 con. Về chất lượng thịt thì loại thịt heo này có khả năng cung cấp thịt ở mức khá và chưa cao do lớp mỡ lưng khá dày.
Heo Thuộc Nhiêu
Heo Thuộc Nhiêu là con lai giữa hai loại lợn đó là Yorkshire và lợn Bồ Xụ ở vùng Thuộc Nhiêu (huyện Châu Thành – Cai Lậy). Loại heo này chủ yếu ở đồng bằng sông Cửu Long và Đông Nam Bộ.
Đặc điểm dễ nhận biết nhất của loài lợn này ở bộ lông tơ và da trắng, có bớt đen nhỏ trên da. Tai to, dựng đứng lên. Thân hình thì to tròn mập mạp, đuôi bé và đôi chân nhỏ, thon. Khối lượng con sơ sinh nặng lên đến 700 gam một con và chung giao phối từ khi được 6 đến 7 tháng tuổi.
Kỹ thuật nuôi lợn thịt
Chăn nuôi lợn là một nghề rất phổ biến hiện nay ở nước ta. Nhưng khi bắt đầu nuôi thì không phải ai cũng biết cách chăm sóc đúng tiêu chuẩn để mang lại chất lượng thịt cao.
Vị trí đặt chuồng lợn hợp lý
Đầu tiên trong quy trình nuôi lợn thì hãy cân nhắc kĩ đến vị trí đặt trang trại và hãy chọn những nơi phù hợp với quy hoạch của địa phương và được sự cho phép của cơ quan chức năng. Phải đảm bảo cách trường học, các đường quốc lộ hay gần các nguồn nước và đặc biệt là đặt chuồng ở vị trí trên nền đất cao, tuyệt đối không bị ngập úng và có nơi để xử lý chất thải hợp lý.
Chọn giống phù hợp với khu vực nuôi
Thứ hai đó là vấn để cực kỳ quan trọng đó là cân nhắc về việc chọn giống lợn đúng cách. Đúng cách ở đây là những giống nào thật sự phù hợp với kiểu khí hậu ở khu vực đó để cho bầy heo được phát triển tốt nhất có thể mà không dễ bị nhiễm bệnh rồi biếng ăn. Những giống heo phù hợp để nuôi sau khi đã lựa chọn giống thì hãy mua những giống có nguồn gốc rõ ràng và heophải khoẻ mạnh.
Tạo dựng môi trường tốt cho lợn
Cuối cùng là trước khi bắt đầu thả lợn thì hãy nên chú ý đến việc tạo được môi trường thích hợp cho đàn heo. Trong lúc chờ đợi trước khi thả lợn thì bà con hãy nên nhớ kỹ về việc dọn rửa vệ sinh sạch sẽ, quét vôi để diệt sạch vi khuẩn có hại.
Chế độ thức ăn cho lợn
Vì chúng ta nuôi lợn để lấy thịt cung ứng ra thị trường nên là chế độ ăn của heo vô cùng quan trọng. Bà con có thể cho heo ăn tự do hoặc theo canh thời gian cho ăn theo bữa, lứa heo nhỏ dưới 30kg thì 3 bữa/ngày, con trưởng thành thì 2 bữa/ngày. Cung cấp nước đầy đủ cho đàn heo với những hệ thống tự động tiện ích khác.
Và đối với mỗi giai đoạn phát triển của lợn thì chế độ ăn bà con cũng phải chia khác nhau sao cho hợp lý. Tập cho bầy heo ăn đúng giờ đúng bữa để tăng khả năng hấp thụ tốt các chất dinh dưỡng. Chia nhỏ khẩu phần ăn trong ngày để đảm bảo rằng đàn lợn ăn vừa đủ lượng thức ăn có trong ngày.
Phòng bệnh trong chăn nuôi lợn
Hiện nay, những vấn đề mà các trại chăn nuôi heo đang quan tâm không chỉ là quản lý trang trại, nâng cao hiệu quả sinh sản mà còn làm thế nào để có thể kiểm soát kịp thời nhằm hạn chế dịch bệnh cho đàn gia súc.
Hạn chế tiếp xúc đối đa với lợn
Mặc dù có một vài trường hợp dịch bệnh lây vào trại là do các động vật hoang dã, côn trùng, gió dẫn đến lây nhiễm. Nhưng đa số nguyên nhân xuất phát là do con người, xe cộ, heo mua về chưa tiêm chủng, kim tiêm dùng sai cách, dụng cụ phẫu thuật.
Hoặc con người cũng có thể là vật trung gian lây bệnh gây ra nhiều bệnh cho chính chuồng heo của mình. Chính vì vậy, mà trại chăn nuôi lợn phải có các biện pháp cách ly hiệu quả, khống chế cửa ra vào và hạn chế tối đa việc tiếp xúc với heo.
Rà soát lại các nguyên nhân khiến lợn bị stress
Lợn cũng giống con người như chúng ta, cũng biết stress nên chúng ta hãy luôn quan tâm và để mắt đến chúng mỗi khi thấy có dấu hiệu bất người. Khi vật nuôi stress là lúc nó rất dễ phát bệnh. Nuôi heo với mật độ cao hay heo bị lạnh mà còn do hệ thống miễn dịch không bảo vệ được trước sự tấn công của vi khuẩn gây stress.
Vệ sinh chuồng nuôi và sát khuẩn
Hãy thường xuyên tổng vệ sinh, sát trùng các thiết bị, dụng cụ trong chăn nuôi lợn. Mỗi ngày bắt buộc phải kiểm tra xem dụng cụ chăn nuôi có được sát trùng đạt yêu cầu hay không.
Và đặc biệt là bạn cần chọn lựa thuốc sát trùng theo đúng nồng độ và mục đích. Phải nắm rõ nồng độ, thời gian tác dụng của thuốc để sử dụng chúng đạt được hiệu quả cao nhất. Hãy tiến hành vệ sinh sát trùng chuồng trại lợn thường xuyên theo chu kỳ.
Kinh nghiệm nuôi lợn hiệu quả.
Một số kinh nghiệm nuôi lợn hiệu quả được rút ra từ các nhà nuôi lâu năm đó là khi cho bầy heo ăn thì cùng lúc đó bà con hãy chú ý đến cách heo ăn và xem thử tình trạng của đàn heo ngay mỗi lúc cho ăn để nắm bắt chính xác tình trạng của đàn heo.
Hãy thay đổi tiêu chuẩn ăn của đàn lợn hàng tuần để chúng không bị chán, sử dụng thức ăn đảm bảo tránh bị hư hỏng để heo bị đau bụng khiến nó sẽ gầy đi. Chuồng heo tách liên phân lô rõ ràng ngăn cách để tránh bị lây bệnh từ chuông này sang chuồng khác, chuồng phải đảm bảo thoáng mát để tránh cho đàn heo bị ngột.
Vì đàn heo đang phát triển để chúng ta thu hoạch thịt nên là khẩu phần ăn của chúng phải tăng lên các chất dinh dưỡng tốt cho chúng nhằm mục đích tạo ra tỷ lệ cơ thể chúng có nhiều thịt và sở hữu lượng nạc cao.
Những lưu ý khi chọn thịt sạch
Với thịt lợn khi mà chúng ta đi mua ngoài chợ mà người bán bán đến gần trưa vẫn chưa hết thì thịt sẽ đổi màu, biến chất, vì vậy người bán sẽ bảo quản thịt heo bằng cách tẩm ướp hóa chất bà bán cho chúng ta. Miếng thịt này sẽ có màu đẹp mắt, nhưng hơi khô, thớ thịt săn, sờ không dính vào tay, cắt ra bên trong nhũn và hơi mùi, ấn ngón tay vào lún không còn thấy đàn hồi.
Hãy lựa chọn những miếng thịt heo phải khô, không có chút bị nhớt hay mùi gì và phải màu sắc bình thường, khối thịt săn chắc, độ đàn hồi cao, ngón tay ấn vào thịt sẽ bị một vết lõm nhưng không để lại dấu vết khi nhấc ngón tay ra.
Kết luận
Lợn là một loại gia súc được mọi người ưa chuộng, đặc biệt là thịt của nó. Chúng đã được xem là một loại vật nuôi có tầm quan trọng, không chỉ vì giá trị thức ăn mà còn các giá trị văn hoá tinh thần từ đời xưa. Chính vì những lợi ích và vai trò nó mang lại mà hiện nay, chúng ta có thể bắt gặp được chúng ở nhiều khu vực khác nhau.
